ویتامین B5 که یکی از ویتامین های محلول در آب است در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد و موارد کمبود بالینی آن نادر است. سایر اسامی این ویتامین عبارتند از :ویتامین فاکتور آنتی درماتیت جوجه، ویتامین آنتی درماتوز و فاکتور ضد پلاگر جوجه است.

این ویتامین دارای نقش حیاتی در متابولیسم است. یک جزء جدا نشدنی کوآنزیم آ (CoA) که در تولید انرژی از درشت مغذی ها نقش دارد و پروتئین حامل آسیل (ACP) که در واکنش­های سنتتیک دخیل است، محسوب می گردد.اسید پانتوتنیک در مواد غذایی حیوانی و گیاهی بصورت آزاد و کونژوگه یافت می شود. 85% اسید پانتوتنیک رژیمی به صورت COA یا فسفوپانتتئین می باشد.

اسید پانتوتنیک برحسب میلی­گرم اندازه­گیری می­شود. دریافت مرجع رژیمی برحسب میزان دریافت کافی (AI) بیان می­گردد و هیچ­گونه نیاز متوسط تخمینی (EARs) یا میزان توصیه شده دریافت روزانه­ای تعریف نشده است.مقدار مورد نیاز اسید پانتوتنیک 7-1.7میلی گرم در روز بر حسب سن و جنس می باشد.

اسید پانتوتنیک در تمام بافت­های گیاهی و حیوانی وجود دارد. مهم­ترین منابع آن در رژیم­های غذایی مختلط عبارتند از: گوشت­ها (خصوصاً جگر و قلب). البته قارچ، آووکادو، بروکلی، زرده تخم­مرغ، مخمر، شیر بدون چربی و سیب­زمینی شیرین نیز منابع خوبی از این ویتامین هستند. (فرآورده های گوجه فرنگی و غلات کامل نیز از منابع عمده می باشند.)جگر سرخ شده، قارچ پخته و سبوس کامل به ترتیب منابع غنی از اسید پانتوتنیک می باشند.

فرآورده های تهیه شده از میوه ها و غلات ذرتی یا شیرین شده از منابع فقیر اسید پانتوتنیک محسوب می شوند.اسید پانتوتنیک نسبتاً هنگام پختن معمولی غذا و ذخیره ­سازی پایدار است. این ویتامین در PH خنثی پایدار است ولی پخت می تواند باعث تخریب 50-15% آن گردد؛ در سبزیجات نیز طی فرآیند 74% این ویتامین از بین می رود.

افراد در معرض کمبود این ویتامین:

افراد الکلی؛ مصرف الکل با متابولیسم اسید پانتوتنیک تداخل می نماید لذا در افراد الکلی نیاز به اسید پانتوتنیک افزایش می یابد.

دیابتی ها؛ افرادی که کمبود اسید پانتوتنیک دارند قند خون پایین تر و حساسیت به انسولین بیشتری دارند. در افراد دیابتی دفع ادراری اسید پانتوتنیک بیشتر می باشد .

مبتلایان به آرتریت روماتوئید؛ کمبود اسید پانتوتنیک در خون بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید پایین است. مصرف این ویتامین به میزان 1 گرم در روز منجر به کاهش درد در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید می گردد (مصرف دارویی اسید پانتوتنیک).

علائم کمبود اسید پنتوتنیک عبارتند از: بی حسی در انگشتان و کف پا، احساس سوزش در پاها، افسردگی، احساس بی حسی و بیحالی، بیخوابی و ضعف.

منبع: دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت